Пулнӑ-пулнӑ-пулнӑ пуль, бройлерсем те пулнӑ пуль...

Шупашкар районӗнчи «Чувашский бройлер» (чӑв. Чӑваш бройлерӗ) акционерсен уҫӑ обществинче ҫуллахи укҫана халӗ те илсе пӗтереймеҫҫӗ. Ку хыпара унта ӗҫленисем кӑна мар, прокуратура тӗрӗслевӗ те ҫирӗплетнӗ.

Прокуратура сайтӗнче хальтерех вырнаҫтарнӑ хыпарта юпа уйӑхӗнчи тӗрӗслев пирки сӑмах пырать. Ҫав уйӑхӑн 14-мӗшӗ тӗлне унта ҫурла уйӑхӗшӗн те шалу тӳлесе татман пулнӑ: 296 ҫын умӗнче парӑм 4,6 миллион тенкӗрен иртсе кайнӑ. Шалӑва тӳлеме васкаман предприяти тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарса ӑна 30 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.

Сӑмах май каласан, хапрӑкра штата чакарнине пула ӗҫсӗр юлнисем каланӑ тӑрӑх, ҫулла ӗҫленӗ укҫана паян та илсе пӗтереймеҫҫӗ, хӑҫан ӑна тытасси те паллӑ мар, бройлерсем те унта юлман.

Ставропольтен кишӗр вӑрри илсе килме хӑтланнӑ. Анчах вӑл Чӑваш Ене ҫитеймен – ӑна тытса чарнӑ.

Россельхознадзор пӗлтернӗ тӑрӑх, 100 килограмм вӑрӑ сиенлӗ пулнине тупса палӑртнӑ. Унра сырлан курӑкӗн вӑрри тупнӑ. Вӑл вара харушӑ ҫумкурӑк шутланать.

Ҫавна май, ҫӳлерех асӑннӑ ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, кишӗрӗн ку партипе килнӗ вӑррине карантин сертификатне пама хирӗҫленӗ. Ӑна турттарса килекенӗн вӑрра е тӗп тумалла, е ҫӗнӗрен хатӗрлемелле.

Чӑваш Енре сӗт ытларах тирпейлеме тытӑнасшӑн. Кун пирки республикӑн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов нумаях пулмасть иртнӗ канашлура палӑртса хӑварнӑ. Сӗт тата сӗтрен туса илекен апат-ҫимӗҫне сӳтсе явнӑ канашлӑва ЧР Министрсен Кабинечӗн ертӳҫин тивӗҫне пурнӑҫлакан — экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӳ аталанӑвӗн министрӗ Владимир Аврелькин ертсе пынӑ.

Тирпейлекен предприятисен ертӳҫисем те хутшӑннӑ канашлура иртнӗ уйӑхра Чӑваш Енре апат-ҫимӗҫ 0,2 процент, ҫав шутра сӗт тата унран туса илнӗ апат-ҫимӗҫ 2,8–2,2% хакланнине асӑнса хӑварнӑ. Чӑвашстат юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗ тӗлне пӗлтернӗ тӑрӑх, пастеризациленӗ 2,5–3,2% сӗт хакӗ Федерацин Атӑлҫи округӗнчи регионсемпе танлаштарсан 13-мӗш вырӑн йышӑннине ӗнентернӗ. Пирӗн тӑрӑхра ҫавӑн пек сӗт вӑтамран 53 тенкӗ те 66 пус тӑнӑ. Ӗрӗнпур облаҫӗнче, сӑмахран, пӗр литрӗ — 40 тенкӗ. Тепӗр майлӑ каласан, ял хуҫалӑх таварне туса илекенсемшӗн ку меллӗ хак теме пулать.

ЧР Ял хуҫалӑх министерствин баннерӗ

Харпӑр хӑй туса илекен продукцие вырнаҫтарма «Нашсельхоз» электрон лапамӗ пулӑшасса шанаҫҫӗ. Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта хӑйсен таварне сутас шухӑшлӑ, хамӑр республикӑра ӗҫлекен, ял хуҫалӑх статусне илнӗ предприяти-организацисем, ял хуҫалӑх таварне туса кӑларакансем хӑйсем пирки информаци вырнаҫтарма пултараҫҫӗ. Вӗсене районсенчи яваплӑ ӗҫченсем ку енӗпе пулӑшма тивӗҫ. Ҫавсен ятне-шывне, телефонне, электрон адресне республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви хӑйӗн сайтӗнче пӗлтернӗ.

Электронлӑ информаци лапамӗшӗн явапли — Чӑваш Енӗн Апат-ҫимӗҫ фончӗ. Электрон лапама ЧР Ял хуҫалӑх министерствинчи «Нашсельхоз» баннер урлӑ е нашсельхоз.рф каҫӑпа тухма пулать.

Хурт-хӑмӑрҫӑсен пӗлмелли самай

Паян Чӑваш ял хҫалӑх академийӗнче вӗлле хурчӗ тытассипе конференци ӗҫленӗ. Унта Чӑваш Енри хурт-хӑмӑрҫӑсемпе пӗрлех Мари Элти ӑстасем те пуҫтарӑннӑ. Вӗсемпе Мускаври специалистсем тӗлпулнӑ.

Вӗренӳ учрежденийӗн виҫҫӗмӗш хутӗнчи хола вӗлле хурчӗ ӗрчетессин ҫӗнӗлле мелӗсемпе паллаштаракан лапама ҫавӑрнӑ. Унта хурт-хӑмӑрҫӑсем пӗр-пӗрин опычӗпе кӑмӑлтан паллашнӑ.

Конференцин пленарлӑ пайне ветеринари медицинипе зоотехни факультечӗн деканӗ Геральд Тобоев уҫнӑ хыҫҫӑн «Мировое пчеловодство» информаципе аналитика порталӗн тӗп редакторӗ Александр Пономарев тухса калаҫнӑ. Хурт-хӑмӑр ӗрчетессин ӑсталӑхне ҫав ҫын Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсене кайсах паллашнӑ.

Конференци вӑхӑтӗнче «Лучший мед – 2016» (чӑв. Чи лайӑх пыл—2016) республикӑри иккӗмӗш конкурс ирттернӗ тата пыл ас тивтернӗ.

Республикӑн ял хуҫалӑх отраслӗнче витӗмлӗ вырӑн йышӑннӑ предприятисенчен пӗри, Шупашкар районӗнчи «Чувашский бройлер» (чӑв. Чӑваш бройлерӗ) ҫаплипех ҫул юппинче тӑрать.

Иртнӗ уйӑхӑн 23-мӗшӗнче хапрӑкӑн патшалӑх аллинчи 49 процент акцине сутмалли черетлӗ аукцион иртмеллеччӗ, анчах ун чухне та ӑна туянакан тупӑнман.

Пушанса юлнӑ инкубаторсене чӑх-чӗпе малтан чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ҫӑмарта хурасси пирки хыпарларӗҫ, каярах раштав уйӑхӗн ҫурринче тесе каларӗҫ. Ҫав вӑхӑтрах сӑнавҫӑсем ку сӑмах чӑна тухассӑн туйӑнмасть теҫҫӗ. Раштавӑн 6-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Арбитраж судӗнче хапрӑка панкрута кӑларма ыйтса ҫырнӑ РФ Перекет банкӗн тата Чулхулари «Корма и концентраты» обществӑн тавӑҫӗсене пӑхса тухнӑ тав ку ыйту патне таврӑнассине ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 17 тата 17-мӗшӗсене куҫарнӑ. Авӑн уйӑхӗнчи ларура Арбитраж сучӗн ларӑвӗнче унчченхи тавӑҫҫӑсемшӗн кӗтменлӗх сиксе тухнӑччӗ. Хапрӑк хӑй умӗнче те апатшӑн татӑлса пӗтменнине пӑхмасӑрах Чулхулари «Корма и концентраты» предприяти «Чӑваш бройлерӗн» парӑмне тӳлесе татма, предприятие панкрута кӑларма кирлӗ мар тесе сӗннӗччӗ.

Малалла...

Чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Красноармейски районӗнчи «Красное Сормово» хуҫалӑхра 400 пуҫ ӗне вырнаҫмалӑх вите хута кайнӑ. Ӗне сумалли ятарлӑ зал та пур. Унта харӑсах 24 пуҫ вырнаҫать.

Савӑнӑҫлӑ мероприятие ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов, Красноармейски район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Молотков хутшӑннӑ.

Ҫӗнӗ вите уҫӑлни — районшӑн пӗлтерӗшлӗ пулӑм. Ку ял хуҫалӑхне аталанма, района пысӑк кӑтартусемпе палӑрма пулӑшать.

«Красное Сормово» ӗҫченӗсене ытти районти ӗҫтешӗсем саламланӑ. Вӗсем сӗт туса илес технологипе паллашнӑ.

Каҫалсем йӗпреҫсем патӗнче

Комсомольски районӗнчи ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ӗҫлекенсем кӗҫнерникун Йӗпреҫ районӗнчи хӑш-пӗр хуҫалӑх ӗҫӗ-хӗлӗпе паллашнӑ.

Каҫал тӑрӑхӗнчисене райадминистрацин ял хуҫалӑх тата экологи пайӗн пуҫлӑхӗ Ильдус Минетуллин ертсе пынипе ҫитнӗ ушкӑн Йӗпреҫ районӗнчи ҫулталӑкра кашни ӗнерен 6,5—8 пин тонна сӗт суса илекен хуҫалӑхсен ӗҫ вӑрттӑнлӑхӗпе паллашнӑ. Тӗслӗх вырӑнне йӗпреҫсем хӑнасене «Асаново» (ертӳҫи Александр Бахтеров), «Слава» (Михаил Буслаев), «Заря» (Владимир Макаров), «Рассвет» (Михаил Афанасьев), «Труд» (Ремис Шарафутдинов) хуҫалӑхсене кӑтартнӑ.

Пӗр-пӗрин опычӗпе паллашмалли мероприятие йӗркелени икӗ еншӗн те усӑллине пӗтӗмлетнӗ май малашне те туслӑ ҫыхӑнӑва татмалла маррине палӑртнӑ.

Шупашкар районӗнчи Шӗнерпуҫӗнчи хупӑнас патне ҫитнӗ «Чувашский бройлер» (чӑв. Чӑваш бройлерӗ) чӑх-чӗп хапрӑкӗнче чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче инкубаторсене ҫӑмарта хума палӑртнӑччӗ. Анчах халӗ ҫав ӗҫе ҫитес уйӑхӑн ҫуррине хӑварни паллӑ. Шупашкар район администрацийӗн ял хуҫалӑх пайӗн пуҫлӑхӗ Сергей Ванюшкин «Советская Чувашия» хаҫата ӑнлантарнӑ тӑрӑх, чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ҫӑмарта хурсан чӗпсем ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнчи канмалли кунсенче тухӗҫ, ҫавӑнпа ҫӑмарта хума тӑхтас тенӗ.

Паян хапрӑкӑн патшалӑх аллинчи 49 процент акцине сутмалли аукцион иртмеллеччӗ. Туянакан тупӑннипе тупӑнманнине официаллӑ ҫӑлкуҫсенчен хальлӗхе пӗлме май килмерӗ, республикӑн Юстици тата пурлӑх министерствин сайтӗнче те хыпарламанччӗ. Анчах Пӗрлехи электрон суту-илӳ лапамӗнче аукцион заявкӑсем ҫуккине кура иртменнине пӗлтернӗ.

Ҫӗмӗрле районӗнчи пӗр хуҫалӑхра виҫӗреш ҫут тӗнчене килнӗ. Ача пуль тесен, йӑнӑшатӑр. Хулари Кадеевсен виҫӗ ӗнинчен пӗри виҫӗреш пӑруланӑ. Патшалӑх ветслужбинче пӗлтернӗ тӑрӑх, кун пекки питӗ сайра тӗл пулать. Пинте пӗрре те мар. 37 пин те пӗрре.

Кадеевсем ветеринарсене пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсен 12 ҫулхи ӗни (мӑйракаллӑ ҫак выльӑхшӑн ку вӑл самай ҫулланнине пӗлтерет) ирхи улттӑранпах пӑрулайманнине хыпарланӑ. Вырӑна ветеринари участокӗн заведующийӗ Елена Кузнецова пырса ҫитнӗ. Тухтӑр ӗнене пулӑшу кӳнӗ хыҫҫӑн пӗр пӑру ҫут тӗнчене килнӗ. 15—20 минут иртсен тепри ҫуралнӑ. Тата кӑштахран виҫҫӗмӗшне пӑруланӑ.

Виҫӗрешсем пысӑк мар. Вӑтамран 13—15 килограмм таяҫҫӗ. Ҫапах та кил хуҫисем те, ветеринарсем те вӗсемшӗн пӑшӑраханмаҫҫӗ: пӑрусем сывах.